حمایت از تولید ملی در فناوری اطلاعات و ارتباطات

شبکه‌‌ ملی متشکل از زیرساخت‌های ارتباطی، مراکز داده‌ی توسعه یافته داخلی دولتی و غیردولتی و همچنین زیرساخت‌های نرم‌افزاری است که در سراسر کشور گسترده شده است.

این شبکه ظرفیت لازم برای "نگهداری و تبادل امن اطلاعات داخلی درکشور به منظور توسعه‌ی خدمات الکترونیکی" و "دسترسی به اینترنت" از طریق بستر ارتباطی باند پهن‌ سراسری برای کاربران خانگی، کسب‌وکارها و دستگاه‌های اجرایی را  فراهم می‌کند.

این شبکه تجمیع کننده‌ شبکه‌های اختصاصی، محلی و ملی در کشور است که از دو بخش اختصاصی و عمومی تشکیل می‌شود. بخش اختصاصی برای ارتباط و تبادل اطلاعات و خدمات دستگاه‌های اجرایی با یکدیگر و بخش عمومی برای ارایه خدمات به کاربران عمومی است و این دو بخش در نقاطی نظیر مراکز داده با یکدیگر اتصال دارند.

در اسفند سال 1384، بر اساس تصمیم هیات دولت مقرر شد شبکه ملی طی 3 سال به بهره برداری برسد و طراحی های کلی شبکه نیز انجام شود.

در سال 1385 قرار شد پروژه اینترنت ملی  درمرکز تحقیقات مخابرات ایران انجام شود.

در سال 1386 نیز همین موضوع تکرار شد و این بار برنامه های عملیاتی راه اندازی و بهره برداری اینترنت ملی در سالهای 86 تا 88 در هیات وزیران تصویب شد. با توجه به الزامات سند چشم انداز بیست ساله در سال 1389 موضوع شبکه ملی اینترنت با نام جدید شبکه ملی اطلاعات به صورت جدی تر مطرح شد به طوری که کلیات موضوع در ماده ۴۶ برنامه پنجم توسعه مطرح شد.

چشم انداز شبکه ملی اطلاعات

در راستای نیل به اهداف برنامه پنجم توسعه شبکه ای ایجاد خواهد شد که به عنوان اصلی ترین زیرساخت اطلاعاتی و ارتباطی کشور در بر گیرنده اهداف راهبردی زیر در حوزه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خواهد بود:

- فراگیری خدمات الکترونیک شامل خدمات عمومی مانند دولت الکترونیک و افزایش بهره وری

- کاهش وابستگی به شبکه اینترنت و توانایی اعمال مدیریت حداکثری بر دسترسی به آن

- گسترش محتوای ایرانی اسلامی  و بالا بردن سواد دیجیتال

- افزایش کسب و کار دیجتال و توسعه سهم ICTدر اقتصاد و استفاده از آن به عنوان موتور محرک توسعه

- افزایش امنیت و قابلیت اطمینان فضای دیجیتال

 ماموریت شبکه ملی اطلاعات

- ایجاد زیرساخت مناسب توسط دولت برای انجام و ظایف حاکمیتی و شکستن انحصار همزمان با کاهش تصدی گری دولت در عرصه های غیر ضروری فناوری اطلاعات

- بهره برداری حداکثری از توان بخش خصوصی از طریق ایجاد فضای رقابتی عادلانه 

- ایجاد بستر ارتباطی امن و پیشرفته برای توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور

- ایجاد بستر های لازم جهت اطلاع رسانی و خدمت رسانی بهینه الکترونیکی به مردم

- ایجاد بستر لازم برای نگهداری و انتقال اطلاعات و خدمات ملی در داخل کشور

- ایجاد زمینه ای لازم برای تبدیل ایران به عنوان هاب و ترانزیت ترافیک منطقه

- صرفه جویی و کاهش هزینه های ارتباط با اینترنت

 اهداف کیفی شبکه ملی اطلاعات

- معماری قابل ارتقاء برای شبکه ملی اطلاعات

- بومی­سازی فناوری­های سخت­افزاری و نرم­افزاری با تکیه بر نرم­افزارهای متن­باز و توسعه معماری باز

- بالا بردن جایگاه ایران در رتبه بندی توسعه ارتباطات

- افزایش درصد نفوذ اینترنت درکشور مطابق با استاندارد های جهانی

- بهبود وضعیت شاخصهای آمادگی الکترونیکی

- ایجاد زمینه های لازم برای توسعه علمی کشور

- ایجاد زمینه های نوین شغلی و اقتصادی و افزایش تولید ناخالص ملی

- ارتقاء شاخصهای امنیتی، پایین آوردن ریسک ضربه پذیری و مقابله با تحریم های احتمالی

- ایجاد امنیت و مصون ماندن اطلاعات از حملات اینترنتی

- برطرف کردن نیازهای کشور در حوزه های کسب و کار الکترونیکی، سلامت الکترونیک و آموزش الکترونیک

- ایجاد موتور جستجو گر ملی

- ایجاد ایمیل ملی در شبکه ملی اطلاعات

- ایجاد تلوزیون اینترنتی، ویدیو درخواستی، آموزش از راه دور، دور کاری، سلامت الکترونیک و تجارت الکترونیک، روی شبکه ملی اطلاعات

 اهداف کمی شبکه ملی اطلاعات

- دسترسی کاربران ایرانی به پهنای باند 20 مگا بیت بر ثانیه در شبکه ملی اطلاعات

- 80 درصد پرداختها به صورت الکترونیکی

- ارائه الکترونیکی صد درصد خدمات دولت به دولت

- اتصال 60درصد از خانوارها و کلیه کسب و کارها به شبکه ملی اطلاعات و اینترنت تا پایان برنامه پنجم

- کسب رتبه دوم منطقه ای سرانه پهنای باند و سایر شاخصهای ارتباطات و فناوری اطلاعات در پایان برنامه

- بدست آوردن سهم 2 درصد صنعت ICTدر تولید نا خالص داخلی تا آخر برنامه

- اتصال کلیه دستگاهها به شبکه ملی اطلاعات

- با افزایش باند پهن جهش در رشد تولید ناخالص ملی کشورتا پایان برنامه پنجم , (با توجه به اینکه  افزایش 10 درصدی در ضریب نفوذ فناوری اطلاعات باعث افزایش تولید ناخالص ملی  به میزان 4/1 درصد در کشورهای پیشرفته و 2/1 درصد در کشورهای توسعه یافته می شود.)

- وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات - کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات - سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی - شرکت ارتباطات زیرساخت - سازمان فناوری اطلاعات ایران - وزارت علوم تحقیقات و فناوری- وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی - وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی - وزارت آموزش و پرورش - مجلس شواری اسلامی - صدا و سیما - سازمان تبلیغات اسلامی - شهرداری - شوراهای عالی - اپراتورهای تلفن ثابت - اپراتورهای تلفن همراه - اپراتورهای Wimax   - اپراتورهای PAP  - اپراتورهای SAP  - اپراتورهای ISP  - اپراتورهای ISDP  - اپراتورهای IDC  - اپراتورهایGMPCS  - سندیکای صنعت مخابرات کشور

- تامین زیرساخت مناسب برای تبادل و اشتراک گذاری اطلاعات دستگاه‌های اجرایی (شبکه ارتباطی اختصاصی بین دستگاهی دولت و شبکه رایانش ابری اختصاصی)

- دسترسی پرسرعت دستگاه‌های اجرائی به شبکه ملی اطلاعات(شبکه‌های ارتباطی اختصاصی)

- ارتباط تمام دفاتر پیشخوان دولت به یکدیگر از طریق شبکه ملی اطلاعات (شبکه ارتباطی اختصاصی دفاتر پیشخوان دولت)

- ارائه  خدمات الکترونیکی از طریق درگاه‌های خدمات و سامانه‌های اطلاعاتی تحت وب و دفاتر پیشخوان دولت (شبکه ارتباطی عمومی)

- دسترسی خانوارها و بنگاه‌های کسب و کار با پهنای باند پرسرعت به شبکه ملی اطلاعات (شبکه‌های دسترسی ارتباطی عمومی) برای دریافت خدمات الکترونیکی

- توسعه کارت هوشمند ملی و کاربری‌های آن برای دریافت خدمات الکترونیکی آحاد مردم از دستگاه‌های دولتی از سامانه‌های اطلاعاتی مستقر در زیرمجموعه‌های خدمت رسان آن دستگاه ها و درگاه‌های خدمات الکترونیکی تحت وب

- توسعه امضای الکترونیکی و گواهی دیجیتالی در خدمات بین دستگاهی، بنگاه‌های کسب وکار و مردم

- توسعه سامانه‌های اطلاعاتی و پنجره‌های واحد دستگاهی بمنظور تجمیع اطلاعات، خدمات به دستگاه ها، بنگاه‌های کسب وکار و مردم هم راستا با زیرساخت‌های تامین شده مورد نیاز

- توسعه خدمات الکترونیکی از طریق رسانه‌های فراگیر نظیر تلفن همراه

- تامین و تقویت زیرساخت پرظرفیت و مناسب برای انتقال اطلاعات ترافیک منابع داخلی و خدمات چندرسانه ای (شبکه ارتباطی عمومی )

- تامین زیرساخت‌های پرظرفیت و مناسب برای ذخیره سازی اطلاعات وب و چندرسانه ای(شبکه را یانش ابری عمومی)

- اتصال پرسرعت خانوارها و بنگاه‌های کسب وکار به شبکه ملی اطلاعات(شبکه‌های دسترسی ارتباطی عمومی) برای دریافت خدمات چندرسانه ای و دسترسی به منابع داخلی از طریق این شبکه

- ایجاد مراکز مدیریت عملیات شبکه، پایش و سامانه‌های مدیریت منابع شبکه ای شامل آدرس‌های عددی، نام‌های دامنه و DNSها

- توسعه و مدیریت وب عمومی و اجتماعی هم راستا با توسعه ظرفیت  و زیرساخت‌های مورد نیاز

- توسعه و مدیریت وب تجاری و فروشگاه‌های مجازی هم راستا با توسعه ظرفیت و زیرساخت‌های مورد نیاز

- توسعه و مدیریت وب آموزشی و دانشگاه ها و مراکز آموزشی مجازی هم راستا با توسعه ظرفیت و زیرساخت‌های مورد نیاز

- توسعه خدمات چندرسانه ای هم راستا با توسعه ظرفیت و زیرساخت‌های مورد نیاز

- راه اندازی خدمات عمومی وب داخلی نظیر  موتورهای جستجو و پست الکترونیکی

- توسعه و افزایش ظرفیت  ارتباطات بین الملل و اینترنت جهانی بر حسب نیاز

- مدیریت میزان پهنای باند دسترسی کاربران داخلی از شبکه ارتباطی عمومی به اینترنت جهانی

- توسعه و تقویت سامانه پالایش هوشمند ملی هم راستا با افزایش ظرفیت‌های ارتباطات بین الملل و اینترنت جهانی

- ایجاد و توسعه سامانه‌های همکار مانند فهرست سفید با سامانه پالایش هوشمند ملی برای ارائه دسترسی اینترنتی ویژه به کاربران خاص مانند دانش آموزان، خانواده ها و ...

- ایجاد و توسعه موتورهای جستجوی داخلی فرامرزی برای رفع نیاز کاربران مطابق سیاست‌های نظام

- شبکه‌ای زیربنایی

- فرابخشی

- گسترده با قابلیت دسترسی عمومی و آسان

- امکان دسترسی پرسرعت

- تضمین کیفیت خدمات و دارای توافق‌نامه سطح خدمات

- مطمئن و پایدار

- امن و سالم

- سازگاری با فناوری‌های نسل جدید

- قابلیت نظارت، مدیریت و کنترل در همه سطوح شبکه

- مقیاس‌پذیری بالا و قابل توسعه و توزیع شده

- استقلال از شبکه جهانی توام با دسترسی مدیریت شده به آن

بخش اختصاصی: زیرساخت ارتباطی و اطلاعاتی برای فراهم آوردن محیط امن تعامل پذیر بین دستگاه های اجرائی جهت انجام استعلامات الکترونیکی، اشتراک گذاری اطلاعات و تبادل خدمات الکترونیکی و در یک کلام تامین زیرساخت امن مورد نیاز دولت الکترونیک در کشور را فراهم نمود.

بخش عمومی: زیرساخت ارتباطی و اطلاعاتی برای تولید، توزیع خدمات و محتواهای الکترونیکی و فراهم نمودن دسترسی کاربران تجاری و خانگی  به آنها و همچنین به اینترنت.

بخش های عمومی و اختصاصی شبکه ملی اطلاعات، هیچ نقطه اشتراکی ندارند و کاملا از یکدیگرمستقل هستند، صرفا از طریق مراکز داده ملی و دستگاهی در سطح ملی و مرکز کشور و از طریق مراکز داده استانی در سطح استانی بصورت سلسله مراتبی و بر اساس معماری اطلاعات و خدمات دستگاه ها، خدمات الکترونیکی از طریق درگاه  های خدمات ، پنجره های واحد و دفاتر پیشخوان ارائه می گردد.

در بخش اختصاصی، شبکه همگانی دولت و تخصصی دستگاهی، از طریق مراکز داده ملی و دستگاهی در سطح ملی و مرکز کشور و از طریق مراکز داده استانی در سطح استانی بصورت سلسله مراتبی و بر اساس معماری اطلاعات و خدمات دستگاه ها دارای دروازه بین یکدیگر هستند. شبکه همگانی دولت  بصورت فیزیکی کاملا مستقل است.

 اجزای شبکه ملی اطلاعات

- زیرساخت ارتباطی موجود متناسب با نیاز برنامه، توسعه کمی (ظرفیت سازی) وکیفی(فناوری های نو، هم بندی وجداسازی) خواهد داشت و بخش های کاملا مستقل( بخش همگانی دولت) ایجاد خواهند شد.

 - شبکه ملی اطلاعات بر اساس قانون برنامه شامل کل لایه ها و متروهای شهری  به جزء لایه دسترسی می شود.

- زیرساخت اطلاعاتی سخت افراری شامل مراکز داده ملی و استانی در بخش دولتی و تجاری در بخش خصوصی خواهد بود.

- مرکز فرا اپراتوری مدیریت توسعه شبکه ایجاد خواهند شد.

نقش اول: میزبانی پایگاه های اطلاعاتی جهت جمع آوری، دسته بندی اطلاعات و ارائه خدمات وب به بانک های زیر مجموعه

نقش دوم: میزبانی پایگاه های اطلاعاتی برای ارائه خدمات وب و اشتراک گذاری اطلاعات به بانک مرکزی و سایر دستگاه ها

نقش سوم: میزبانی درگاه ها، پنجره های واحد و وب سایت های بانک برای ارائه خدمات اطلاع رسانی و الکترونیکی در فضای عمومی

نقش اول: میزبانی پایگاه های اطلاعاتی جهت جمع آوری، دسته بندی اطلاعات و ارائه خدمات وب به دستگاه های زیر مجموعه

نقش دوم: میزبانی پایگاه های اطلاعاتی برای ارائه خدمات وب و اشتراک گذاری اطلاعات به سایر دستگاه ها

نقش سوم: میزبانی درگاه ها، پنجره های واحد و وب سایت ها برای ارائه خدمات اطلاع رسانی و الکترونیکی در فضای عمومی

نقش اول:میزبانی درگاه ها، پنجره های واحد و وب سایت ها برای ارائه خدمات اطلاع رسانی و الکترونیکی در فضای عمومی

نقش دوم: ارائه خدمات میزبانی توزیع شده  محتواهای چند رسانه ای

1- آیا با راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات ارتباط اینترنتی من قطع می‌شود؟

خیر، در این ساختار دسترسی کاربران به کلیه سایت‌های داخل کشور با سرعت بالاتر و قیمت ارزان‌تر برقرار شده و دسترسی به اینترنت بصورت فعلی باقی می‌ماند.

2- راه اندازی شبکه ملی اطلاعات چه محدودیت‌هایی برای کاربران ایجاد می‌کند؟

این شبکه محدودیتی برای دسترسی کاربران به اینترنت و خدمات مبتنی بر وب ایجاد نمی‌کند.

3- برای استفاده از شبکه ملی اطلاعات آیا باید به شرکت‌های اینترنتی مراجعه کنم؟

در صورتی که در حال حاضر از خدمات شرکت های اینترنتی استفاده می نمایید نیازی به مراجعه به این شرکت ها را ندارید و اتصال شما بصورت خودکار به شبکه ملی اطلاعات برقرار خواهد شد و بطور همزمان از اینترنت نیز بهره مند خواهید شد.

4- برای استفاده از شبکه ملی اطلاعات آیا باید هزینه اشتراک جداگانه‌ای همچون استفاده از اینترنت پرداخت شود؟

خیر هزینه جداگانه‌ای برای اشتراک اتصال به شبکه ملی اطلاعات پرداخت نخواهد شد لیکن بابت دریافت و دسترسی به خدمات از سوی ارایه‌دهنده سرویس هزینه پیش‌بینی خواهد شد.

5- برای استفاده از شبکه ملی اطلاعات آیا به تجهیزات خاص همچون مودم، تلفن، سیم و ... نیاز است؟

از تمام امکانات موجود اتصال به اینترنت مانند ADSL ، WiMax ، GPRS ،  3G  و غیره می توان برای اتصال به شبکه ملی اطلاعات استفاده کرد. همچنین برای بهره‌مندی از برخی خدمات چندرسانه‌ایی مانند IPTV و IPMedia  نیاز به استفاده از تجهیزات اضافی است که ارایه دهندگان این خدمات برای مشترکان خود تامین خواهند کرد.

6- آیا می‌توانم از شبکه ملی اطلاعات استفاده نکنم؟

شبکه ملی اطلاعات زیرساخت ملی دسترسی به کلیه خدمات و اطلاعات تحت شبکه است بنابراین برای دسترسی به اینترنت جهانی نیز کاربران از این زیرساخت استفاده خواهند کرد. به عبارت دیگر بستر دسترسی به شبکه ملی اطلاعات در داخل کشور با اینترنت یکسان است.

7- شبکه ملی اطلاعات تا چه میزان سرعت دسترسی به سایت‌های خارجی و داخلی را افزایش می‌دهد؟

وابسته به فناوری دسترسی مورد استفاده کاربر نامحدود خواهد بود.

8- با توجه به راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات و کاهش مسیر دسترسی آیا قیمت اینترنت ارزان می‌شود؟

بله، پیش بینی می شود با توجه به فراهم شدن زمینه رقابتی بین ارایه دهندگان خدمات دسترسی قیمت به مراتب کاهش یابد.

9- سازمان‌ها و شرکت‌های خصوصی برای اتصال به شبکه ملی اطلاعات چه اقداماتی باید انجام دهند؟

همانند کاربران عادی و خانوارها، سازمان ها و کلیه کسب و کارها نیز می توانند از امکانات موجود فراهم کنندگان خدمات دسترسی که در حال حاضر مشترک آنها هستند در اتصال به شبکه ملی اطلاعات استفاده کنند.

10- با استفاده از شبکه ملی اطلاعات آیا دیگر شبکه سازمان‌ها، شرکت‌ها و کامپیوترهای خانگی ویروسی نشده و نیازی به پرداخت هزینه‌های نصب آنتی ویروس‌ها نیست؟

با توجه به اینکه منبع اکثر ویروس‌ها خارج از کشور است پیش بینی می شود  بخش قابل ملاحظه ای از این آلودگی ها و حملات کاهش می یابد. لیکن کاربران همواره از نصب آنتی‌ویروس‌ها و سایر اقدامات حفاظتی بی‌نیاز نخواهند بود.

11- آیا مدیران سایت‌های داخلی که سایت آنها به پسوند‌های غیر از  .ir  ختم می‌شود باید اقدام به ثبت سایت خود در شبکه ملی اطلاعات کنند؟

در حال حاضر فعالیت در حوزه دامنه‌های  .ir   و پساوند آنها است  .

12- با توجه به راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات آیا والدین می‌توانند در صورت نیاز صرفاً استفاده از این شبکه را در اختیار فرزندان خود قرار داده و دسترسی به اینترنت را مسدود کنند؟

بله در صورت درخواست چنین امکانی فراهم است.

13- در صورت قطع شبکه ملی اطلاعات آیا دسترسی به سایت‌های داخلی هم قطع می‌شود؟

شبکه ملی اطلاعات به عنوان زیرساخت ملی ارتباطی و اطلاعاتی و برای دسترسی با سرعت بالا به سایت‌های داخل کشور است از این‌رو در صورت بروز مشکل در دروازه‌های بین الملل و اینترنت، دسترسی به سایت‌هایی که در کشور میزبانی می‌شوند، دچار مشکل نخواهد شد.

14- ایرانی‌هایی که در خارج از کشور ساکن بوده و یا به سفر خارجی می‌روند آیا امکان دسترسی به سایت‌های داخلی اعم از بانکی، اداری و غیره را خواهند داشت؟

بله، کماکان اتصال کاربران خارج از کشور به سایت های داخلی نیز برقرار است.

15- در صورت قطع اینترنت به دلیل قطع فیبر نوری و ... آیا شبکه ملی اطلاعات هم قطع شده و به سایت‌های داخلی دسترسی نخواهیم داشت؟

خیر، در چنین مواقعی دسترسی به سایت‌های داخلی دچار اختلال یا قطعی نخواهد شد.

16- چند درصد از نیاز کاربران ایرانی از طریق شبکه ملی اطلاعات و چند درصد از طریق اینترنت برطرف می‌شود؟

بستگی به سرعت رشد و توسعه خدمات دولت الکترونیکی، محتواهای تحت وب، خدمات چندرسانه‌ای و همچنین رونق خدمات عمومی وب داخلی مانند جویشگرهای ایرانی، خدمات رایانامه ایرانی و غیره خواهد داشت.

17- آیا امکان قطع شبکه ملی اطلاعات به علت ترافیک بالا در دسترسی به سایت‌ها در مقاطع خاص همچون اعلام نتایج کنکور، یارانه‌ها و ... وجود دارد؟

با توجه به امکان ارایه سریعتر و ارزانتر این نوع از خدمات و همچنین دسترسی کاربران به شبکه ملی اطلاعات، بهره‌مندی از چنین خدماتی با کیفیت بسیار مطلوب ارایه خواهد شد .

18- شبکه ملی اطلاعات در شهرهای کوچک و روستاها نیز قابل دسترسی و استفاده است؟

بله دسترسی در تمام اقصی نقاط کشور خواهد شد.

19- آیا شبکه ملی اطلاعات همان اینترنت پاک یا اینترنت حلال است یا این شبکه‌ها متفاوت هستند؟

شبکه ملی اطلاعات زیرساخت ملی ارتباطی واطلاعاتی است واز طریق آن خدمات مختلف قابل ارایه و دسترسی است، بنابراین ارایه خدمات به اشکال اختصاصی به متقاضیان این خدمات ازجمله خانواده‌ها و مدارس امکانپذیر است.

20- حداکثر سرعت دسترسی به اطلاعات در شبکه ملی اطلاعات به چه میزان است؟

بسته به نوع فناوری دسترسی محدودیتی نخواهد داشت.

21- آیا در شبکه ملی اطلاعات هم فیلترینگ خواهد بود؟

فیلترینگ یا پایش صرفاً در دسترسی به اینترنت جهانی مصداق دارد.

22- آیا در شبکه ملی اطلاعات امکان انتشار محتوای غیراخلاقی به صفر می‌رسد؟

در شبکه ملی اطلاعات، امکان شناسایی صاحبان سایت‌های مختلف و میزبان‌ها فراهم است بنابراین قطعا آنها نیز با مسوولیت و تعهد نسبت به انتشار اخبار، خدمات، اطلاعات و محتوای خود کرده و درصورت بروز تخلف برخورد با متخلفان از سوی مراجع ذیربط و طبق قانون به عمل می‌آید.

23-اینترنت ملی چه زمانی کامل می‌شود؟

قرار است همزمان با توسعه خدمات و محتواها و تامین زیرساخت‌های مورد نیاز در این شبکه تا پایان سال 94 یعنی پایان برنامه پنجم توسعه، 60 درصد خانوارها با اتصال پرسرعت به شبکه ملی اطلاعات متصل شوند.

24- شیوه کار شبکه ملی اطلاعات چگونه است؟

شبکه ملی اطلاعات، مطابق پروتکل IP  که همان استاندارد اینترنت است کار می‌کند.